Alles over het hout van de paardenbak

Een paardenbak, ook wel rijbak genoemd, is een kostbare investering. Op het moment dat de tijd daar is om een paardenbak aan te schaffen zijn er vele keuzemogelijkheden. Zo zijn er verschillende opties als het gaat om de houtsoort. De meeste rijbakken worden gemaakt van;

• Eikenhout
• Douglashout
• Kastanje hout

Veelal worden deze houtsoorten gebruikt voor het vervaardigen van een paardenbak en dat is natuurlijk niet voor niets. Bovengenoemde houtsoorten, eikenhout, Douglas hout en kastanje hout zijn redelijk duurzame houtsoorten welke goed te bewerken zijn met machines. Om de kwaliteit van hout aan te geven is daar een meetinstrument aan gekoppeld. Dit meetinstrument wordt de duurzaamheidsklasse van hout genoemd.

Duurzaamheidsklasse hout

Zoals u waarschijnlijk wel weet is hout een natuurproduct. Er worden volledige bossen aangeplant voor de productie van hout. Deze aanplant heeft een dusdanige omvang zodat het bijna voelt als fabrieksmatig, maar toch is en blijft de houtbouwsector een natuurlijk proces.
In het overzicht van de duurzaamheidsklasse van hout worden alle gangbare houtsoorten beschreven en ingedeeld in een categorie. Er zijn 5 categorieën beginnend van duurzaamheidsklasse 1 tot duurzaamheidsklasse 5. De duurzaamheidklasse van hout geeft aan hoe lang een houtsoort (onbehandeld) kan meegaan. Voor het bepalen van de plaats binnen deze duurzaamheidsklasse wordt kernhout gebruikt. Kernhout is het middelste gedeelte van een boom. Dit kernhout wordt langdurig blootgesteld aan de weersinvloeden, maar ook aan bacteriën en schimmels. De houtsoort die het langst onaangetast blijft valt in duurzaamheidsklasse 1. Kwalitatief goede houtsoorten zijn vaak afkomstig van langzaam groeiende bomen. De productie van dit hout is om deze reden veel duurder, waardoor dit hout veel kostbaarder is in aanschaf.
De kunst is om een houtsoort te kiezen met een redelijke duurzaamheidsklasse. Met andere woorden de prijs-kwaliteitverhouding moet kloppen.

Eikenhout

Eikenhout valt in duurzaamheidsklasse 2. Duurzaamheidsklasse 2 geeft aan de houtsoorten binnen deze klasse duurzaam zijn. Eikenhout heeft een dichte structuur en behoeft niet persé een behandeling ter verduurzaming. Beitsen, verven of lakken is bij eikenhout is niet persé nodig.

Voordelen eikenhout

Eikenhout is echt voor de liefhebber. Een omheining van eikenhoutenbalken rondom uw paardenbak geeft een nostalgisch gevoel. Niet alleen het nostalgische gevoel, maar ook de wetenschap van een kwalitatief goed bouwwerk kan de keuze uiteindelijk beïnvloeden om voor eikenhout te kiezen.

• Luxe uitstraling
• Kwaliteit
• Weinig onderhoud

Nadelen eikenhout

Er zijn niet alleen voordelen aan eikenhout, er kleven ook wel degelijk nadelen aan deze mooie houtsoort. Eikenhout is een dure houtsoort. Ook kan de kleur van eikenhout, wanneer deze niet wordt behandeld met een beits of lazuur, redelijk snel veranderen/vergrijzen. Er zijn methodes welke gebruikt kunnen worden om deze vergrijzing tegen te gaan, bijvoorbeeld met Remmers HK Lazuur, maar daarover later meer. Een ander probleem is het naar buiten treden van het looizuur wat van nature aanwezig is in het eikenhout. Looizuur wat naar buiten treedt, tekent zich af door zwarte vlekken op het hout. Deze vlekken zijn nagenoeg niet te voorkomen. Het verwijderen van deze vlekken kan met Remmers Bleekmiddel voor eiken, ook hierover later meer. Vlekken door uittreding van looizuur kunnen blijven ontstaan. Het is niet een tijdelijk proces, er zijn ook geen middelen op de markt om deze uittreding te stoppen. Het lastige aan eiken is ook dat er onderling veel kwaliteitsverschil is. De herkomst van het eiken en de droging van het hout spelen een grote rol bij de kwaliteit. Voor consumenten is dit vaak lastig te achterhalen en te beoordelen.

• Duur
• Kans op verkleuring
• Looizuur vlekken

Douglashout

Douglas is de afgelopen jaren sterk in opkomst. Douglashout is momenteel de meeste gebruikte houtsoort voor het zetten van tuinhuizen, overkappingen, schuttingen, vlonders en afrasteringen in de vorm van tuinhekken, tuinpoorten en paardenbakken. Wat maakt Douglashout en het werken ermee zo populair? Daar gaan we achter komen door alle voor- en nadelen tegen elkaar weg te strepen.

Voordelen Douglashout

Lariks Douglashout is hout afkomstig van een spar. De Douglasspar groeit beduidend sneller in vergelijking tot een eikenboom of een kastanjeboom. Doordat de spar sneller groeit, is deze eerder geschikt voor de houtkap. Tijd is geld; een snellere groei en een snellere kap is gunstig voor de (verkoop) prijs van deze houtsoort. Een ander positief punt is dat Douglas hout vrij recht is. Door de snelle groei van de Douglasspar wordt alle energie gestoken in het snel volgroeien van de boom. De boom groeit snel omhoog richting het (zon)licht, waardoor de planken gezaagd uit de Douglasspar mooi recht zijn.
Doordat Douglashout wat minder dicht is van structuur, is het zeer goed machinaal verwerkbaar. Hiermee bedoelen we dat het hout zich goed laat bewerken. Zagen, schaven, schroeven en boren is geen probleem met Douglas lariks hout.
Douglashout classificeert zich in duurzaamheidsklasse 3. Klasse 3 staat voor redelijk duurzaam. Geadviseerd wordt om houtsoorten binnen duurzaamheidsklasse 3 tot duurzaamheidsklasse 4 te voorzien van een beschermende laag. Een beschermende laag kan bestaan uit een beits, een verf of een lazuur. Het hout wordt door deze laag beschermd tegen de weersinvloeden zoals, regen, zonlicht, wind en vocht. Het hout is na behandeling langer houdbaar. U heeft dus langer plezier van uw bouwwerk door een relatief gemakkelijke ingreep. Welke producten er zijn om de levensduur van het hout te verlengen? Daar vertellen we later in dit blog over.
Nog even de voordelen op een rijtje;

• Goede prijs-kwaliteit verhouding
• Rechte planken
• Gemakkelijk te verwerken

Nadelen Douglas

Naast de vele voordelen van het gebruik van Douglas, zijn er natuurlijk ook wel nadelen aan deze populaire houtsoort. Allereerst de duurzaamheid. Douglas is nu eenmaal minder duurzaam dan bijvoorbeeld eiken of kastanje hout. Ook blijft het onderhouden van Douglas hout een belangrijk punt. Tijdig onderhoud voorkomt vroegtijdige aantasting door houtrot. Dit onderhoud is vrij eenvoudig te realiseren, maar moet natuurlijk wel gedaan worden. Douglashout heeft bij aanschaf een rood/roze kleur. De warme kleur verdwijnt snel. Binnen enkele weken is er vaak al verkleuring waarneembaar. Om de kleur te behouden is het noodzakelijk om de afrastering, de balken van de paardenbak, te behandelen met een Uv-bestendig product. Het kiezen van een Uv-bestendig product in combinatie met een schimmelwerend middel is de beste combinatie, maar kan als veel werk worden ervaren.
Een ander nadeel is dat de Douglas spar, net als vele andere naaldbomen relatief veel hars bevat. Van nature beschermt het hars de spar op het moment dat er een tak van de boom waait of scheurt. Ook beschermt hars de boom tegen vraat van insecten ed. Zodra de spar is verzaagd in planken heeft de hars geen functie meer. Het heeft zelfs een nadelig effect, omdat het ontsierende strepen en kleverigheid veroorzaakt.

• Snelle verkleuring/vergrijzing
• Harsuittreding
• Onderhoud noodzakelijk

Kastanje hout

Bij het bouwen of aanschaffen van een paardenbak, rijbak of omheining van uw weide, wordt er niet snel gedacht aan kastanje hout. Toch is deze houtsoort uitermate geschikt voor deze toepassingen. Kastanje houten palen of rondhout geven de paardenbak meteen een natuurlijke en authentieke aanblik. Het past uitstekend bij een landelijke omgeving, doordat het kastanje hout onregelmatig van structuur en grillig is.

Voordelen kastanje hout

Kastanje hout heeft zicht in de loop der eeuwen al bewezen. Zelfs de Romeinen waren al bewust dat bouwwerken van kastanje hout, jaren en jaren staan. Zij bouwden zelfs al met deze duurzame houtsoort. Kastanje hout valt onder duurzaamheidsklasse 2. Duurzaamheidsklasse 2 geeft aan dat de houtsoorten binnen deze klasse ‘duurzaam’ zijn en niet persé behandeld hoeven te worden om de levensduur te verlengen. Kastanje hout en eikenhout zijn in veel opzichten vergelijkbaar met elkaar. Evenals eikenhout bevat kastanje ook looizuur. Het looizuur gehalte van kastanje hout ligt hoger dan dat van eikenhout, waardoor het kastanje hout van nature al beschermd is tegen schimmels en goed bestand is tegen vocht.

• Bestand tegen schimmels en vocht
• Duurzaamheidsklasse 2
• Landelijke uitstraling

Nadelen kastanje hout

Net zoals bij eikenhout en Douglas hout zijn er voor kastanje hout natuurlijk ook nadelen te benoemen. Eén van de voordelen, het hoge looizuur gehalte, is tevens een nadeel van deze houtsoort. Bij regenval kan de looizuur uitloging vervelende verkleuringen geven aan onderliggende delen. U kunt hierbij denken aan vlekken op het straatwerk of betonbanden. Deze ontsierende, meestal bruine verkleuring, is lastig te verwijderen. Zeker wanneer het langere tijd heeft ingewerkt is reiniging meestal niet meer mogelijk.
Een ander nadeel van kastanje hout, heeft te maken met het grillige en onregelmatige karakter. Op het moment dat er een beits, verf of lazuur aangebracht wordt op het hout, kan deze onregelmatige structuur erg lastig zijn voor de verwerking.

• Looizuur vlekken
• Onregelmatige structuur

Onderhoud van een rijbak of paardenbak

Bij het onderhouden van een rijbak of paardenbak wordt er veelal gedacht aan de bodem van de paardenbak. De ondergrond, zoals bijvoorbeeld houtsnippers of zand, is een belangrijk onderdeel van de bak. Maar wat dacht u van de omheining. De omheining van een rijbak bestaat uit grofweg drie onderdelen;

• Kantplank
• Liggers
• Staanders

Daarbij kunt u ook nog kiezen uit;

• Doorsteekomheining
• Opschroefomheining

Uiteraard zijn er nog meer keuze mogelijkheden, zoals bijvoorbeeld de kunststof materialen, maar in dit artikel richten we ons enkel op de houten paardenbak constructies. In het kort nu eerst een korte beschrijving van de onderdelen.

Kantplank

De kantplank van de rijbak is de onderste plank. Deze plank wordt in de lengterichting geplaatst en vormt de overgang van de paardenbak naar het hek. De kantplank houdt de bodem van de rijbak op de plaats, waardoor deze niet na een regenbui wegspoelt.

Liggers

De liggers zijn de overige horizontaal geplaatste planken. Meestal worden er twee of drie liggers toegepast. De liggers bepalen mede de stevigheid van het geheel. Wordt er gekozen voor een hogere omheining rondom te paardenbak, dan wordt het aantal liggers ook meer.

Staanders

Dan hebben we nog de staanders. De staanders zijn de stevigste, de dikste balken, van het geheel. De staanders staan verticaal in de grond. De kantplank en liggers worden aan de staanders bevestigd. Veelal is een staander aan de bovenzijde niet vlak afgewerkt. Dit wordt gedaan, zodat er geen vocht op de staanders kan blijven liggen. Meestal wordt er een schuine zijde aan het hout gezaagd, zodat vocht meteen via de staander naar beneden wordt geleid.

Doorsteek- of opschroefomheining

Zowel bij een doorsteekomheining, als bij een opschroefomheining zijn kantplanken, liggers en staanders nodig. Alleen de manier van voorbereiden en monteren maakt het verschil. De opschroefomheining is eenvoudiger. Doordat er geen voorbereidende gaten gefreesd hoeven te worden in de staanders is de opschroefomheining ook goedkoper. Op het moment dat er gekozen wordt voor een opschroefomheining in Douglas hout, dan is het aan te raden het hout, voordat het geplaatst is, twee keer te behandelen met een lazuur of beits. Daarna is het plaatsen van de omheining eenvoudig en behoeft het de komende jaren ook geen nabewerking.

Bij een doorsteekomheining worden de liggers door een inkeping van de staanders gebracht. Hierdoor ontstaat een super sterk geheel met relatief weinig schroef- en boorgaten. Dat is een voordeel, omdat deze schroef- en boorgaten natuurlijk ontsierend zijn voor het geheel en het tevens een plaats is waar vocht zich ophoopt. Ook bij het plaatsen van een doorsteekomheining adviseren wij om de kantplank, de liggers en de staanders eerst de beitsen, zodat de inwerking van vocht tot een minimum wordt beperkt.

Beitsen voor de behandeling van het hout

Ter bescherming van het hout, is het aan te raden de houten hekken, de paardenbakken, de rijbakken en de weide omheiningen te behandelen met een beits. Welke beitsen er gebruikt kunnen worden voor deze behandeling wordt aan de hand van onderstaande informatie uitgelegd.

HK Lazuur

Voor het beschermen van uw nieuwe houten paardenbak, rijbak of omheining is HK Lazuur een geweldig product. Vooraf impregneren is absoluut niet nodig. HK Lazuur is van zichzelf een impregnerend product. Het is verkrijgbaar in een gekleurde variant en een kleurloze variant.

Gepigmenteerde HK Lazuur

U kunt kiezen voor de gepigmenteerde HK Lazuur kleur. Voor Douglas kunt u de kleur Douglas kiezen, deze lazuur beschermt het hout voldoende na aanbrengen van 2 lagen. Dankzij het pigment in de beits krijgt vergrijzing geen kans. Vanzelfsprekend kunt u ook voor kastanje hout de kleur Kastanje of Noten kiezen en voor eikenhout de kleur Licht Eiken of Rustiek Eiken. Let er wel op, dat u het hout met een product waar pigmenten in zitten behandeld. Dit kan de originele kleur van het hout beïnvloeden. Natuurlijk is het wel zo, dat de kleur Douglas echt ontwikkeld is met als doel de originele kleur zoveel mogelijk te behouden. Dit geldt tevens voor de kleuren Kastanje, Noten, Rustiek Eiken en Licht Eiken. Het is uiteraard mogelijk om iedere gewenste kleur uit het kleurenpallet te kiezen. Hierbij een overzicht van de mogelijkheden:

Kleurloze variant HK Lazuur

Voor een natuurlijk effect kunt u naast de gekleurde variant, ook kiezen voor de kleurloze variant van de HK Lazuur: de kleur kleurloos. Omdat deze beits geen pigment bevat, gaat deze zonder nabehandeling vergrijzen. Dit geldt tevens voor de witte en Hemlock varianten. Vergrijzing van het hout doet geen afbreuk aan de levensduur van het hout, maar is alleen esthetisch bepalend. Wanneer u kiest voor Remmers HK Lazuur kleurloos, wit of Hemlock dan moet deze, net als alle andere kleuren, in twee lagen aangebracht worden en daarna dient u twee lagen Remmers Houtbeits Long Life UV+ aan te brengen, zodat vergrijzing geen kans krijgt.

Toepassing

Afhankelijk van de aantasting door de weersinvloeden en UV-belasting is de onderhoudstermijn gemiddeld genomen 3-5 jaar. Voor beide opties geldt gemiddeld dezelfde onderhoudstermijn. Daarna behoeft in eerste instantie alleen de Remmers Houtbeits Long Life met 1-2 lagen vervangen te worden om zo weer een optimale UV-bescherming te bieden.
Een voorbehandeling bij onbehandeld hout is niet nodig. Ook behoeft er tussen de lagen Remmers HK Lazuur niet geschuurd te worden. Tussen de twee lagen Remmers Houtbeits Long Life dient u wel licht op te schuren.
U kunt er ook voor kiezen om alleen de Remmers Houtbeits Long Life UV+ te gebruiken. Het hout is dan alleen beschermd tegen de inwerking van Uv-straling. Dit is een uitstekende optie bij paardenbakken en omheiningen welke gemaakt zijn van de houtsoorten uit duurzaamheidscategorie 1 en 2.

Remmers HK Lazuur

Remmers HK Lazuur is uniek in haar soort. Het heeft een zesvoudige werking tegen:

• Vocht
• Blauwschimmel
• Houtrot
• Schimmel en Algen
• Uv-straling
• Wespenaantasting

Tevens is Remmers HK Lazuur een impregnering, grondering en eindlaag in één product.

Remmers Houtbeschermingscrème

Het is overigens ook mogelijk om de twee lagen Remmers HK Lazuur te vervangen voor één laag Remmers Houtbeschermingscrème. Deze Remmers Houtbeschermingscrème kent dezelfde toepassingen als de Remmers HK Lazuur, maar is een echte crème. Doordat de crème dikker kan worden opgezet, volstaat hierbij veelal één laag. Voor een optimale bescherming van de kopse kanten en de bovenkant van de staanders, kunt u gebruik maken van de kopshoutbescherming Remmers Induline SW 910. Remmers Induline SW-910 biedt extra bescherming tegen vocht voor snij- en zaagvlakken.

Carbolin

Een ander product welke veel toegepast wordt in de agrarische sector, is het product Remmers Carbolin. Deze beits kan ingezet worden op nieuw hout, maar ook zeker gebruikt worden voor renovatiewerkzaamheden. De naam Remmers Carbolin is afgeleid van een product wat vroeger heel veel is toegepast, namelijk Carboleum of ook wel Carbolineum genoemd. Carboleum stond bekend als een oersterk product. Het werd heel veel toegepast voor omheiningen, tuinhekken, elektriciteit palen en (spoor)bielzen. Het grote voordeel van Carboleum was dat er geen voorbereidende werkzaamheden uitgevoerd hoefden te worden. Carboleum kon zonder ontvetten of schuren direct op het hout aangebracht worden. De kleur van het materiaal was roodbruin. Door de inwerking van de weersinvloeden veranderde deze rood-bruine kleur in een diep donkerbruine kleur. Door de toevoeging van koolteer kreeg Carboleum een zwartere kleur.
Carbolineum is een product wat het hout jarenlang een goede bescherming biedt. Echter het product Carboleum is schadelijk voor mens en milieu. Dit is ook de reden dat het product niet meer in de huidige vorm verkocht mag worden. De ‘echte’ ouderwetse Carbolineum is kankerverwekkend en kan blaren en huidirritaties veroorzaken. Ook zijn de dampen die vrijkomen tijdens het gebruik erg slecht voor de luchtwegen met alle risico’s van dien. U zult begrijpen dat de overheid dit product begin deze eeuw heeft verboden in Nederland.

Vervangend product
Door de komst van nieuwe ontwikkelingen binnen de verfbranche zijn we erachter gekomen dat de synthetische beitsen eigenlijk niet onderdoen voor de oude welbekende producten. Kwalitatief hoogstaande producten, met een minder nadelige invloed op mens, dier en milieu, is een goede ontwikkeling.
Bij de bouw van uw stal, rijbak, paardenbak of omheining is wellicht nog Carboleum of Carbolineum toegepast. Zoals gezegd staat de Carboleum bekend om jarenlange bescherming van het hout, maar is natuurlijk niet onfeilbaar. Er komt een moment van onderhoud. Voor het onderhouden van hout wat eerder met een teeroliehoudend product is behandeld, zoals Carboleum, heeft Remmers een product op de markt gebracht wat direct op oude Carbolineum lagen aangebracht kan worden. Dit product heet Remmers Carbolin.

De voordelen van Carbolin

Carbolin is een waterwerend middel en remt hierdoor de aantasting van behandeld hout tegen micro bacteriële organismen (algen, schimmels). De laag is water onoplosbaar, weerbestendig en bestand tegen Uv-licht en dooizout.

• Waterbasis
• Snelle droogtijd
• Geschikt voor her behandelen en renoveren van oude Carbolineum lagen

Toepassingen

Carbolin wordt gebruiksklaar geleverd. Het hout moet tenminste half droog zijn. Voor gebruik dient u goed te roeren. Het materiaal dient met een zachte, platte kwast of verfroller in 1-2 lagen aangebracht te worden. Voor een langdurige bescherming kunt u na droging een tweede laag aanbrengen. Het is met name geschikt voor het her behandelen en renoveren van hout wat met carbolineum is behandeld. De toepassing van Carbolin is met name voor hout buiten bedoeld, zoals bijvoorbeeld:

• schuttingen
• palen
• pergola’s
• tuinhuisjes
• masten
• omheiningen
• rijbakken
• paardenbakken
• (weide) afrastering
• tuinpoorten

Behandeling staanders

De staanders van een rijbak of paardenbak bieden stabiliteit aan de constructie. Het is van belang dat de staanders goed beschermd worden, zodat houtrot geen kans krijgt. Het vervangen van de staanders is een tijdrovende klus waarbij de gehele omheining aangepakt moet worden. Op het moment dat er nieuwe staanders geplaatst moeten worden bij nieuwbouw of renovatie is het wellicht verstandig deze te behandelen met een materiaal wat jaren goede bescherming biedt tegen de inwerking van vocht. Binnen het Remmers assortiment kunt u hierbij denken aan een product dat heel veel gebruikt wordt bij het afdichten van kelders: Multi Baudicht 2K, afgekort MB 2K. Deze Remmers multifunctionele afdichting is ontzettend breed inzetbaar en hecht nagenoeg op alle ondergronden.

Remmers MB 2K

Remmers MB 2K is een 2 componenten bitumenafdichtingsmateriaal. Het wordt geleverd in een emmer waarin de (minerale) poeder en de vloeistof apart van elkaar verpakt zijn. Na vermenging begint het uithardingsproces. Toch blijft het materiaal licht flexibel, doordat de eigenschappen van een flexibele, minerale afdichtingsmortel met die van een kunststof gemodificeerde bitumenafdichting gecombineerd wordt.
Het aanbrengen van de MB 2K op de staanders/palen van de paardenbak of rijbak, is eenvoudig. MB 2K is gemakkelijk met een blokkwast of een slurrykwast aan te brengen. De MB 2K alleen aanbrengen op het onderste gedeelte van de staanders. Het gedeelte wat in de grond zit en een centimeter of 20 daarboven. Na droging kunnen de staanders in de volle grond geplaatst worden. Voor extra stevigheid kan er gekozen worden voor het storten van een betonvoet aan de staanders. Ook hiervoor heeft Remmers voldoende producten in het assortiment, maar het gaat te ver om hier nu over uit te wijden.

Meer informatie?

Met dit artikel hopen we u heel wat nuttige informatie te hebben kunnen verschaffen over de nieuw te bouwen of te renoveren paardenbak, rijbak of omheining van de (paarden)weide. Mocht u nog vragen hebben, dan helpen wij u graag verder. U kunt uw vraag telefonisch of per mail stellen.

Mail naar: info@zinka.nl of bel naar: +31 (0)528 - 820399.